Janna Lefevere: Kempen kolonie!

Tomwaesgewijs nam Janna Lefevere ons mee door de Kempen en ons unieke erfgoed. Met de Belgische onafhankelijkheid kwamen plannen om de Kempense heide te ontginnen voor het waardevolle zand en voor grasland voor de werkpaarden, de krachtbron van die tijd. Ook Leopold I koopt een groot stuk grond voor exploitatie. Op dit koninklijk domein komt vanaf de jaren 50 het nucleair onderzoekscentrum (SCK). Janna schreef er een boek over “Koning in de Kempen”. Net voor de onafhankelijkheid werden tijdens het Nederlandse bewind in de Kempen een aantal kolonies opgericht om landlopers op te voeden door landbouw, en ook in België blijft het domein een plaats van heropvoeding, in Merksplas komt er zelfs een gevangenis. Het unieke landschap wordt in 1999 ingeschreven op de Unesco Werelderfgoedlijst.

Ook de Gezinsverpleging van geesteszieken in Geel staat op de lijst voor erkening als “immaterieel” Werelderfgoed. Uit de pelgrimage voor Sint Dimpna, patrones van geesteszieken, ontstond een opvang van geesteszieken binnen Geelse gezinnen, een unieke aanpak die wereldwijd aandacht kreeg als de “the Geel question”: moeten geesteszieken opgevangen worden in gespecialiseerde instellingen of kan gezinsopvang een alternatief zijn. Vandaag zorgen nog 130 gezinnen in Geel voor geesteszieken onder het motto “care not cure”. Bekijk zeker deze mooie film over de unieke gezinsverpleging in Geel. 

Karin gaf ons een overzicht van het NT&C project dat onze afdeling steunde: in het schooljaar 22-23 heeft Praatpunt 580 anderstaligen de kans geboden om Nederlands te oefenen tijdens 41 praatpuntmomenten.

Een bevrijdend moment voor uw secretaris: de Wormmaan kon eindelijk gesloten en begraven worden. Karin vatte zeer mooi de leeservaring van de leden samen, die toch van de mooie taal en originele invalshoeken van het boek genoten hebben.

Hierbij enkele taalpareltjes die Karin uit het boek viste:

“Schaamte is niet alleen het ongewenst opgelegd krijgen van een identiteit. Het is ook de angst voor zichtbaarheid van de werkelijke identiteit, de angst ontmaskerd te worden.”

”Dan doe ik mijn jas en schoenen uit, pel de buitenwereld af. ”

“Na de jeugd, nadat alle lege plekken in je binnenste zijn ingekleurd, alle vragen zijn beantwoord of kinderachtig bevonden, verdwijnt geruisloos het mysterie en daarmee de mogelijkheid.”

“Schaamte is niet alleen het ongewenst opgelegd krijgen van een identiteit. Het is ook de angst voor zichtbaarheid van de werkelijke identiteit, de angst ontmaskerd te worden”

“De natuur is oneindig complex, herprogrammeert zichzelf doorlopend. We hebben haar niet ontcijferd, we doen hoogstens alsof. Ondertussen kilvert de boer zijn land en nivelleert de natuur. Soorten sterven uit, en als de wereld eentoniger wordt, vernauwt ons denken dan mee?”

“De aarde zal weer bruisen als we stoppen de kiem te smoren die niet buigt.”

“De laatste van een soort te zijn. Een unieke eenzaamheid lijkt me, om nooit meer een vergelijkbare ziel tegen te komen. Gevangen op een eiland bovendien. Want na miljoenen jaren evolutie op een vredig eiland raken de lichamen van eilandsoorten iets kwijt. Belangrijker misschien, ze verliezen de wil te vertrekken en krijgen er reisangst voor terug.”

“Als ze al bestaan, scherp gedefinieerde dualiteiten, dan zijn ze totaal ondergeschikt aan het oppermachtige grijze gebied ertussen, aan de allesomvattende eenheid en grenzeloze verbondenheid van alles op aarde.”

“Dat iets werkt, maakt het niet waar. Dat het kan, maakt het niet juist. Dat het past, betekent niet dat het klopt. Dat je iets hervormt, maakt het nog niet van jou.“

“We masseren net zo lang tot alles in dat wonderschone kloppende universum past. De suggestie van een patroon is ongelofelijk verleidelijk. Meer dan alles wil ons brein verbanden zien.”

“Juist bij gebrek aan licht groeien planten hard. Ze verlengen, strekken, reiken naar de zon, slap maar lang, zodat de top zo snel mogelijk het levenslicht bereikt. Onthouding transformeert.”

“[de kleine Floresmens] is een bescheiden aanvulling op ons mensbeeld. Het is een beeld dat aan een chronisch tekort lijdt. Omdat we enkel zien wat afwijkt, en zelfs dat zien we liever niet.”

“Hoe dan ook bleek dat zichtbaarheid niet loonde wanneer je de enige van je soort was, wanneer representatie ontbrak.”

“We hadden mekaar nodig om te betekenen. Zonder mensen, zonder elkaars verhalen waren we niemand.”

“De grote omslag kwam door bezit. Eerder was alles van iedereen, had iedereen bij alles evenveel belang. Maar nu bezit zijn eigenaar overleefde, ontstond er reden tot behoud.”

“Het lijkt me aantrekkelijk, te leven in een spiegelloos tijdperk. Spiegels waar we steeds verslaafde, gepijnigde en verdronken blikken in werpen, bezeten van onszelf. Hoe de ander ons ziet, hoe we onszelf zien. Hoe we ons daarnaar gedragen. Ik zou willen dat ik de ander niet steeds als alternatieve spiegel gebruik, dat ik de ander niet nodig heb om me te vertellen wie ik ben. Een spiegelloos tijdperk waarin we onszelf alleen vanbinnen kenden. Ik denk dat we toen beter naar elkaar luisterden.”