Afdelingsvergadering

Epidemieën door de eeuwen heen

Terugblik

1.Inleiding door de voorzitter.

-       De voorzitter verwelkomt iedereen en in het bijzonder Marie Paule die zelfs met een heel zieke echtgenoot zo moedig was om aanwezig te zijn.

-       Verschillende leden bezochten Herwig Ghys in het ziekenhuis. Hij verhuisde voorlopig naar het wzc Huyze de Pauw in Sint Katelijne Waver om daarna naar wzc Militza in Oostakker te gaan waar zijn dochter woont.

-       Met een mooie mail waarin hij mijmerde over het Prince-leven nam Piet De Raeymaecker afscheid van de OvdP.  Zijn mobiliteit is te beperkt geworden ( nu: 41 leden ).

-       De lijst, waarop de vier historische romans ifv de Gaston Durnez-viering, ging nog eens rond voor eventuele bijkomende geïnteresseerden.

-       Het NT&C-project wordt voorgesteld op de vergadering van 03.23.

 

2. Voordracht door Paul Broos.

 

Fons leidde de professor in, die op emeritaat is sinds 2010. Hij was hoogleraar aan de KUL en diensthoofd Heelkunde en traumatologie aan het UZ Leuven. In 1984 werd hij buitengewoon docent aan de KU Nijmegen en in 1992 bracht hij het tot Fellow of the Royal College of Surgeons of Engeland. Zijn passie voor de geneeskunde, de filosofie en de geschiedenis resulteerde in het schrijven van verschillende boeken. 

“ Haestighe ziekten en epidemieën, vroeger en nu “ is het boek waaruit hij putte voor de lezing. 

 

De professor vatte aan met de stelling dat er in het verleden verwoestender ziektes geweest zijn dan Covid.

 

Zo waren er reeds in de vroege middeleeuwen allerlei infectieziekten die onze gewesten teisterden. De Zwarte Dood of builenpest is in de Nederlanden zowat 320 jaar aanwezig vanaf de eerste epidemie in 1349 tot de laatste uitbarsting in 1669. Deze bacterie, waarvan er verschillende soorten waren, breidde zich uit over de hele wereld. De rat hielp daarbij een handje.

Professor Broos citeert drie traktaten over de pest. Door allerlei maatregelen verdween deze dodelijke ziekte uit ons leven.

In 1995 was er nog een pestepidemie in Madagaskar, niettegenstaande deze ziekte te bestrijden is met antibiotica.

Al vanaf de Romeinse tijd was Melaatsheid, een chronische endemische aandoening, gekend. Deze ziekte verergerde, net zoals de pest, enorm tijdens de kruistochten. Een kentering daarvan kwam er in de 15de E. 

Ook “driedagen koorts”, moeraskoorts of Malaria zal eeuwenlang de levensduur en -kwaliteit van de bevolking in belangrijke mate ondermijnen. 

De zeelieden van Columbus (1493) brengen ons uit de nieuwe wereld een aandoening die waarschijnlijk voordien in Europa niet bestond en waartegen de bevolking geen weerstand had, namelijk syfilis.  Deze endemische ziekte werd bestreden met de meest uiteenlopende behandelingen die niet veel opleverden. De 18de Eeuwse avonturier Casanova uit Venetië was toen reeds voorstander van het condoom.

Na de Middeleeuwen treden ook andere oorzaken van de haestige sieckten op de voorgrond. In de laat - vijftiende en de zestiende eeuw verschijnen: difterie, pokken, mazelen… Legerbenden zorgden mee voor verspreiding van tyfus en dysenterie. In het noorden van Europa en onder de zeelui heerst er scheurbuik waarvan de oorzaak toen nog onbekend was en waarvoor geen therapie bestond. 

Zijn pokken tijdens de negentiende eeuw enigszins onder controle dankzij Jenners succesvolle vaccinaties, waarmee gestart werd rond 1798, dan is de strijd tegen andere infectieziekten nog verre van gewonnen! 

Tuberculose, die toen de witte dood werd genoemd en de ziekte van de jonge kunstenaars uit de periode van de Romantiek was, werd een al maar groter probleem. Er werd met verschillende behandelingen geëxperimenteerd en een test werd ontwikkeld.

Ondanks alle inspanningen om moerassen droog te leggen, en dit niet in het minst in de Nederlandse Provinciën, blijft malaria ook hier slachtoffers maken. 

 

Via de scheepvaart waait Gele Koorts over naar Europa. In het zuidoosten van de Verenigde Staten had men er vooral tussen 1793 en 1805 mee te kampen. Vanuit centraal Amerika komt de ziekte naar het Iberische schiereiland. De troepen van Napoleon worden zwaar getroffen te Cadix; in 1821 is er een echte epidemie in Barcelona die veel slachtoffers maakt.

 

Pest was in het Europa van de 19e eeuw geen echt probleem meer. Er daagde echter een andere plaag op vanuit het Oosten: Cholera! Vooral de arme bevolking in grote steden werd getroffen. Dit leidde finaal tot een reeks politieke en diplomatieke initiatieven. Allerlei preventieve maatregelen met inbegrip van quarantaines worden afgesproken, ook in geval van pest of tyfus. Op het einde van die eeuw hebben deze maatregelen hun nut bewezen 

In de 20ste eeuw zal variola wel stilaan volledig verdwijnen maar er zijn andere boosdoeners opgedaagd. Zo maait de Spaanse Griep in enkele maanden meer slachtoffers weg dan 4 jaar oorlogsgeweld. En dan is er plots de vreselijke epidemie van poliomyelitis of kinderverlamming, die zowel Europa als de Verenigde Staten trof. 

En wat in onze 21ste eeuw?? Zullen we COVID – 19 overleven? Zullen we ooit gewapend zijn tegen die corona- en andere virussen??  

We hebben bovendien te kampen met allerlei nieuwe fenomenen, zoals de aidspatiënten, drugsverslaafden, prostituees, daklozen en gevangenen…..

Het griepvirus, dat wellicht aanvankelijk aanwezig was bij varkens, is minder onschuldig dan soms gedacht. Het wijzigt immers steeds van samenstelling.

De pokken zijn sinds 1977 uitgeroeid.

Waar in het begin van de 19de E Malaria de belangrijkste doodsoorzaak was, zijn dat in 1950 de hart-en vaatziekten en kanker.

 

- Professor Broos had het vooral over epidemieën die hier een rol gespeeld hebben. Ebola, die uiteindelijk niet zo bedreigend was, woekerde niet overal.  Aids, dat aanvankelijk als een homoziekte beschouwd werd, maar via bloedtransfusies iedereen kan bereiken, is een chronische ziekte geworden waarvoor geen doeltreffende vaccinatie bestaat, maar met virusremmers onder controle gehouden worden.

-Covid had grote gevolgen voor de ziekenhuizen en alle soorten hulpverleners. Personeel viel uit, minder prestaties, rode cijfers ziekenhuizen stijgen…………. De professor is ervan overtuigd dat de verplichte vaccinering een zeer goede maatregel was niettegenstaande het effect kortstondig is. Verder denkt hij dat het nu niet meer verplicht moet worden.

-De varkenskwekerijen moeten niet vernietigd worden, niettegenstaande het virus pathogeen was voor de varkens.

Pokken, die alleen bij de mensen voorkomen, kregen ze juist daarom onder controle.

-Het mondmasker beschermt. Chirurgen dragen het niet voor niets. Een eenvoudig masker beschermt uw omgeving, een meer gesofistikeerd (FFP2) ook uzelf. Voorwaarde is dat het regelmatig ververst wordt. Mocht er een variant van Covid komen, dan is een masker opnieuw aangewezen.

-Zowel in Nederland als in België waren de zogenaamde krasjes op de arm een manier om zicht te krijgen op eventuele aanwezigheid van tuberculose.

 

3. Tot slot nog enkele mededelingen van de voorzitter. Zie ook zijn PPT.

 

-16.03 Pat Donnez.

-20.04 Gaston-Durnezviering met Joris Tulkens

         Installatie van 2 nieuwe leden.

-17.06 Uitstap Leiden. Wie meegaat, graag een mailtje naar erika.fieuws@gmail.com tegen 05.03. Op 11.03.2023 wordt de dag verder voorbereid in Leiden. Zicht op het aantal deelnemers vergemakkelijkt de organisatie.

-60 jaar Heerlickheyt Mechelen, een viering met 2 luiken:

         28.04.2023 cultureel en meer formeel. Toneel met receptie. 30 Euro.

21.04.2023 feestelijk en minder formeel. Wellicht iets meer dan 50 Euro per deelnemer en verdere financiering uit de opgebouwde reserve.

Er zijn 115 plaatsen in het Kunstencentrum Nona. Leden die genodigden voorstelden, krijgen rond 1 maart alle elementen om zelf de uitnodiging te sturen naar hun contacten (waarbij de dubbels er eerst uitgehaald werden). De uitnodigingen moeten uiterlijk op 17.03.2023 via e-mail verstuurd zijn. Er werd voor deze werkwijze gekozen omdat zo’n uitnodiging veel persoonlijker is en om een zicht te krijgen op het aantal deelnemers. Iedereen krijgt een voorbeeld e-mail en een digitale flyer.

Frank Hellemans articuleert het technologisch vernieuwend karakter van dit klassiek toneelstuk.

Het beoogde doel is om de OvdP in de kijker te zetten en eventueel nieuwe leden aan te trekken.

 

De viering wordt opgesmukt met een feestbrochure. U wordt uitgenodigd om met maximum 100 woorden te getuigen over het plezier om Prince-lid te zijn. Graag een mail daarover tegen 16.03.2023 en naar info@nelevos.be

 

Heb je suggesties voor het volgend Prince-jaar, stuur een mailtje naar bernard.sintobin@telenet.be tegen 08.03.2023. Op 09.03 is het bestuursvergadering.

         

- Prince-Academie. Programma 2023. De rechtstaat staat in de kijker.

 

4. Koffieklets 

 

Het afsluitertje werd gebracht door Hugo Nys, die in 1979 samen met Gaston Durnez lid van de OvdP werd. Hij las een stukje uit een interview van Gaston met de zeer belezen Théo Lefèvre, premier van 1961 tot 1965.

 

Wie aanwezig was begrijpt dat zijn lieve vrouw Christel licht aangespoord werd om op 17.02.2023 te fluisteren dat haar Hugo er zo jong uitziet (-: .

Een activiteit georganiseerd door: 

De afdeling Mechelen werd opgericht in 1963 en behoort tot het gewest Brabant-West dat volgende afdelingen groepeert:

Kort

Plaats: 
Salons Van Dijck, Mechelen
Wanneer: 
donderdag, 16 februari, 2023 - 19:00
Beschrijving: 

Paul Broos: em hoogleraar KUL heelkunde & traumatologie presenteert een overzicht van de epidemieën over de eeuwen heen en de maatschappelijk impact ervan. Hij legt uiteraard een verband met de Corona epidemie van de laatste jaren.

Spreker: 
Paul Broos
Over de deelname: 
25 leden aanwezig 16verontschuldigingen 2 kandidaat-lid